عکاسی ماکرو تصویر برداری از اشیاء کوچک است. البته این عکاسی صرفا مخصوص اشیاء و ابزار نیست و بیشتر برای تصویر برداری از حشرات و گلها کاربرد دارد. گاهی هم برای عکاسی از جواهرات و اشیاء خانگی کوچک استفاده می شود. مهمترین تکنیک این عکاسی، دقیق تر نگاه کردن است.

تفاوت عکاسی ماکرو و کلوزآپ

عکاسی از اشیاء ریز در فاصله نسبتا دورتر را کلوزآپ تعریف می کنند.معمولا لنزها و تجهیزات لازم برای عکاسی ماکرو، امکان نزدیک شدن به سوژه تا فاصله یک سانتیمتر را فراهم می کنند. ولی لنزهای کلوزآپ از فاصله مثلا ۵۰ سانتی متری نمای بسیار بسته ای را ثبت می کنند. این تفاوت را در هنگام انتخاب ابزار باید در نظر گرفت که البته بستگی به سوژه دارد؛ مثلا برای عکاسی از یک پروانه که بر روی یک گل نشسته نمی توان از فاصله ۱ سانتی متری عکاسی نمود.

اصول عکاسی ماکرو چیست؟

۱- در عکاسی ماکرو سعی کنید به صورت دستی فوکوس کنید

به هنگام عکاسی از حشرات سعی کنید به صورت دستی فوکوس کنید. به تجربه متوجه شده ام که در زمان حرکت کردن حشرات خاموش کردن فوکوس اتوماتیک (lens AF) کار را بسیار راحت تر می کند. اگر چنین تنظیماتی خاموش نباشد، دوربین همواره در حال فوکوس کردن مجدد و تنظیم شدن است که این موجب می شود هرگز عکس واضحی از حشره نداشته باشید. پس به یاد داشته باشید که یکی از مهمترین اصول عکاسی ماکرو، فوکوس دستی است.

۲- لنز مناسب برای عکاسی ماکرو

گزینه های متعددی برای یک لنز مناسب در عکاسی ماکرو وجود دارد. شما می توانید با استفاده همزمان از اکستنشن تیوبها در کنار یک لنز معمولی، به بزرگ‌نمایی مطلوبی برسید. یا حتی می توانید با معکوس قرار دادن یک لنز معمولی در ترکیب با اکستنشن تیوب، به میزان درشت نمایی بیشتری هم دست پیدا کنید. البته مناسب ترین و راحت ترین گزینه برای یک تازه کار در عکاسی ماکرو استفاده از لنزهای مخصوص ماکرو است. بهترین دوربین عکاسی ماکرو موجود در بازار، دارای فاصله کانونی در بازه ۹۰ الی ۱۰۵ میلیمتری و با بزرگنمایی ۱: ۱ (یک به یک) است. اگر چه مدل هایی با فاصله کانونی کوتاهتر مانند ۵۰ الی ۶۰ میلیمتری هم وجود دارد اما فاصله کانونی کوتاهتر آن باعث می شود تا در موقع عکاسی به سوژه بسیار نزدیک شوید که در این صورت ریسک فراری دادن آن وجود خواهد داشت.

بزرگنمایی ۱: ۱ به چه معناست؟

بزرگنمایی ۱: ۱ بدین معنی است که اگر به اندازه کافی نزدیک سوژه قرار بگیرید، اندازه ی سوژه روی سنسور به بزرگی آن در دنیای واقعی است. لذا اگر سنسور فول فریمی با ابعاد ۳۶ در ۲۴ میلیمتر دارید، به شما این امکان را می دهد که برای عکاسی از یک حشره ۳۶ میلیمتری هم فضای کافی در عکس خود داشته باشید.

انواع لنز ها

اگر از دوربین های APS-C یا کامپکت استفاده می کنید سوژه شما با بزرگنمایی بیش از ۱x، ثبت خواهد شد. در مورد لنزهای یک به یک معمولی می توان به برندهایی همچون لنز های سیگمای Sigma 105 میلیمتری، لنز های کانن Canon 100 میلی متری، لنز های نیکون Nikon 105 میلی متری، لنز های سامیانگ Samyang 100 میلی متری، لنز های تامرون Tamron افسانه ای ۹۰ میلی متری، لنز های سونی Sony 90 میلی متری و لنزهای توکینای Tokina 100 میلی متری اشاره کرد. این لنزها، قیمتی در حدود ۴۰۰ الی ۱۰۰۰ دلار دارند. شاید هزینه های بالایی داشته باشند اما بسیار ارزشمند هستند.

بسیاری از این لنزها قابلیت پایداری تصویر (Image stabilization) را دارند که بسیار خوب است چرا که ترکیب بندی را راحت تر می کند. همیشه به قسمت نظرات خریداران بروید و چیزی را بخرید که خوشتان می آید. شما معمولا از داشتن یک لنز ماکروی تقریبا ۱۰۰ میلیمتری با قدرت بزرگنمایی ۱: ۱ مایوس نمی شوید چرا که عموما باعث می شود تا نتایج نزدیک و قابل رقابتی را بدست آورید.

نکته قابل توجه این است در اکثر دوربین های کامپکت (compact camera) و دوربین های شبه اس ال آر slr like با گزینه گل روبه رو هستیم که با فشردن این دکمه امکان ماکروگرافی (عکاسی ماکرو) فراهم می شود به همین دلیل می توان این دوربین ها را جزو بهترین دوربین عکاسی ماکرو دانست.

۳- در عکاسی ماکرو اکستنشن تیوب (extension tube) را امتحان کنید.

اکستنشن تیوب ها (extension tube) بسیار ارزانتر از آن چیزی که تصور میکنید هستند. اگر در اطلاعات اگزیف عکاسان، در مقابل دیافراگم و فاصله کانونی عدد صفر نشان داده شده بود، احتمالا به این معناست که عکاس از یک اکستنشن تیوب یا حتی چیزی که بین بدنه دوربین و لنز قرار گرفته استفاده کرده است.

اکستنشن تیوب ها یک سری تیوب پلاستیکی یا فلزی هستند که بین بدنه دوربین و لنز قرار می گیرند. در هنگام استفاده از اکستنشن تیوب ها، باید فوکوس به صورت دستی باشد چرا که فوکوس اتوماتیک اصلا کار نخواهد کرد.

البته اخیرا این امکان وجود دارد که اگر برند اکستنشن تیوب، همان برند لنز ماکرویتان باشد، برحسب نوع برند می توانید از همه تنظیمات اتوماتیک بهره ببرید.

۴- رینگ معکوس

یکی از ارزانترین روش ها برای عکاس ماکرو استفاده از رینگ معکوس است؛ رینگ معکوس قطعه ای فلزی است که بین بدنه دوربین و لنز بسته می شود. این قطعه برخلاف اکستنشن تیوب باعث اتصال سروته لنز به بدنه دوربین می شود و در این شرایط امکان بزرگنمایی به وجود می آید.

۵- استفاده از فلش دوقلو (twin flash) یا رینگ فلاش (ring flash) در عکاسی ماکرو

استفاده از فلاش ضمن اینکه موجب عکاسی در سرعتی منطقی می شود به شما این امکان را می دهد تا با نگه داشتن دریچه دیافراگم روی f/11 زیاد، عمق میدان کافی داشته باشید. اگر چه همیشه امکان خرید یک فلاش خارجی برای مبتدیان عکاسی وجود ندارد اما به هر حال این نکته یکی از اصول عکاسی ماکرو است که بدردشان خواهد خورد.

۶- استفاده از دیفیوزر فلاش (diffuser) در ماکروگرافی

اگر از فلاش استفاده می کنید توصیه می کنم از دیفیوزر هم در کنار آن بهره ببرید. دیفیوزر فلاش می تواند هر متریال سفید و نیمه شفافی باشد که می توانید آن را بین فلاش و سوژه خود قرار دهید. دفیوزر باعث تعدیل نور و سایه شده در نتیجه تصاویر با رنگ های بهتری ثبت می شوند.

هر چه منبع نور بزرگتر باشد، سایه های موجود در عکس ملایمتر خواهد شد. برای شروع، می توانید از یک برگه کاغذ سفید در جلوی فلاش استفاده کنید که باعث نرم شدن نور خروجی می شود. در شرایط بهتر می توانید دیفیوزر های مخصوص فلاش را خریداری نمایید. کمی هزینه بیشتری دارد ولی در عملکردتان بسیار موثر خواهد بود.

۷- سه پایه مناسب برای عکاسی ماکرو

استفاده از سه پایه یکی از اصول عکاسی ماکرو است اما استفاده از آن به شرایط محیط و انتخاب عکاس بستگی دارد. استفاده از سه پایه برای عکاسی ماکرو در شرایط محیط باز مخصوصا برای حشرات ممکن است عملی نباشد؛ سرعت عمل باز کردن سه پایه و محکم کردن آن ممکن است باعث فرار حشره شود و در نهایت نتوان عکس مطلوبی را ثبت کرد.

اما در مورد سوژه های ثابت مانند اشیا حتما باید از سه پایه استفاده کرد تا در سرعت های کم شاتر لرزش دست روی ندهد. درمورد انتخاب سه پایه عکاسی مناسب برای ماکروگرافی پیشنهاد می شود از سه پایه هایی استفاده کنید که قابلیت ماکروگرافی را دارند. این نوع از سه پایه ها در دو مدل رایج در بازار عرضه می شوند.

۸- تنظیمات دیافراگم در عکاسی ماکرو

خرید لنزهای ماکرو با دیافراگم کم (۲٫۸) الزاما به این معنی نیست که تمامی عکس ها باید با این عدد دیافراگم ثبت شوند. در ماکروگرافی عمق میدان، وضوح عکس بسیار کم می شود و برای افزایش این دامنه وضوح پیشنهاد استفاده از دیافراگم های بسته تر مانند ۱۱-۱۶ مطرح می شود؛ که این رنج دیافراگم را در اکثر لنزها می توان بدست آورد و تفاوت حاصله، بیشتر در کیفیت تصویر خروجی خواهد بود. به طوری که اگر دولنز با فاصله کانونی مثلا ۸۰ میلیمتر داشته باشیم و هر دو لنز برای ثبت عکس روی دیافراگم ۸ تنظیم شده باشند کیفیت لنزی که دیافراگم ۲٫۸ دارد از لنزی که با دیافراگم ۴ شروع می شود، بهتر خواهد بود.

اگر برای سوژه مد نظرتان بتوانید تا حدودی از کیفیت تصویر صرف نظر کنید نیازی به تهیه لنزهای ماکرو با دیافراگم ۲٫۸ نیست چون هرچه عدد دیافراگم کمتر باشد قیمت آن لنز بسیار بالاتر می رود.

مطلب پیشنهادی: آموزش عکاسی از سوژه متحرک و در حال حرکت

۹- سرعت شاتر در عکاسی ماکرو

سرعت شاتر یکی از اصول عکاسی ماکرو است. در عکاسی ماکرو، سرعت شاتر مهمتر از ایزو ISO است. به طور مثال اگر از یک پروانه در حال حرکت عکاسی می کنید، باید سرعت ایزو دوربین را تا ۴۰۰ افزایش دهید تا بتوانید سرعت شاتری در حدود 500/1 ثانیه داشته باشید. در صورتی که برای عکاسی ماکرو از فلاش استفاده می کنید می توانید بر اساس تنظیمات فلاش، سرعت شاتر تا ۲۵۰ افزایش یابد و ایزو در حساسیت ۱۰۰ باشد و با استفاده از نور فلاش کمبود نور جبران شود. در این حالت معمولا پس زمینه سوژه تیره می شود که این موضوع هم می تواند جلوه بصری زیبایی به وجود بیاورد.

۱۰- یاد بگیرید که ببینید

زمانی که شما از خزه ای کوچک در زیر کلاله یک گل ارکیده عکس می گیرید این بدین معنی است که شما از حضور کوچک ترین چیزها در عکاسی استقبال می کنید و آن ها را از دریچه دیگری مورد بررسی قرار می دهید. البته دقیق نگاه کردن خود یکی از مهمترین تکنیک های عکاسی ماکرو است. افرادی که در این حوزه هستند، می دانند که باید همه جزئیات را با دقت ببینند تا بتوانند عکس های زیبا و جذابی را در پایان کار داشته باشند.

۱۱- یک لایت مناسب برای عکاسی ماکرو

از نور آفتاب صبحگاهی برای ثبت جزئیاتی که به راحتی دیده نمی شوند استفاده کنید. اگرچه بسیاری از عکاسان تمایلی برای عکاسی زیر نور آفتاب ندارند اما در حوزه عکاسی ماکرو، اغلب نور آفتاب کمک می کند که حتی موهای سر حشره های کوچک را هم در تصویر ثبت کنید! البته باید دقت کنید که نور نقطه تاریکی در عکس ایجاد نکند. این کار بعضی اوقات جواب میدهد و بعضی اوقات خیر. به همین خاطر باید از زوایای مختلفی امتحان کنید تا بهترین پوزیشن دستتان بیاید.

۱۲- مکان و آب و هوای مناسب برای عکاسی ماکرو

پشه ها و حشرات کوچک همواره یکی از سوژه های جذاب برای عکاسی ماکرو با یک لنز ماکرو محسوب می شود. گل ها و سایر گیاهان هم جالب هستند و اغلب عکسهای آبستره جالبی از دل آنها در می آید. لذا طبق تجربه من مکانهایی که پر از گل و گیاه هستند برای عکاسی ماکرو مناسب هستند. باغ های گیاهی هم برای عکاسی ماکرو فوق العاده خوب هستند.

برای عکاسی از حشرات بهترین زمان موقعی است که درجه حرارت در حدود ۱۷ درجه سانتیگراد و یا بیشتر باشد، چرا که حشرات در گرما فعالترند. از سوی دیگر اگر می خواهید از حشرات در زمانی که ساکن هستند عکاسی کنید، می توانید در جاهای خنک تر به سراغشان بروید. بسیاری از عکاسان ماکرو ترجیح می دهند تا صبح زود در فصل تابستان زمانی که آنها در خواب هستند به سراغشان بروند.

البته هوای ابری حتی از هوای آفتابی هم بهتر است چرا که نور ملایمتری در اختیارتان می گذارد؛ بنابراین انتخاب مکان و شرایط هوایی مناسب هم جزو اصول عکاسی ماکرو است و برای اینکه بتوانید عکس های باکیفیتی را بگیرید باید به آن توجه کنید.

۱۳- صفحه ی کانونی

همانطور که پیش از این اشاره شد، یک فاصله فوکوس نزدیک موجب می شود که صفحه کانونی بشدت باریک شود. شما طی تجربه متوجه خواهید شد که بهترین عکس های ماکرو زمانی حاصل می شود که از این صفحه کانونی باریک به طرز هوشمندانه ای استفاده کنید. لذا، ابتدا سوژه هایی پیدا کنید که صاف و مسطح هستند و آنها را در صفحه کانونی قرار دهید. برای مثال گل ها، پروانه ها یا سوسک هایی که پشت همواری دارند گزینه های خوبی هستند.

۱۴- درک بزرگنمایی در عکاسی ماکرو

اگر در عکاسی ماکرو همیشه به دنبال بیشترین بزرگنمایی هستید و تصور میکنید: «هر چه حشره در قاب بزرگتر باشد، عکس بهتر خواهد بود» باید بدانید حقیقت چیز دیگری است. درواقع اگر کمی از سوژه فاصله بگیرید و اجازه بدهید که حشره به همان کوچکی‌ای که در دنیای واقعی به نسبت محیط پیرامونی خود است، باشد می توانید عکس های زیبا و چشم نوازی ثبت کنید.

۱۵- اشیا تیز

هرگز اشیای تیزی مانند چاقو ها و تیغ ها را در کنار تجهیزات لنز و عکاسی ماکروی گران قیمت خود قرار ندهید. همچنین سعی نکنید از شعله در وضعیت ماکرو عکاسی کنید. احتمال آسیب رسیدن به لنز و تجهیزات ماکروگرافی زیاد خواهد بود.

بهترین دوربین عکاسی ماکرو

همانطور که در بالا اشاره کردیم برای عکاسی ماکرو ما نیاز به شرایط و تنظیمات خاصی داریم اما به طور کلی یک دوربین با مشخصات زیر بهترین گزینه است.

البته گاهی با توجه به شرایط نیاز پیدا می کنید تا برخی از این تنظیمات را تغییر دهید اما به طور کلی اگر این تنظیمات بر روی دوربینی قرار داشت می توان گفت بهترین دوربین برای عکاسی ماکرو می تواند باشد.

جمع بندی

در این مقاله آموختید که عکاسی ماکرو چیست؟ و اینکه چه اصولی را باید در عکاسی ماکرو رعایت کنید تا با کمک گرفتن از آن ها بتوانید عکس های بهتری را بگیرید. درست است که داشتن بهترین دوربین عکاسی ماکرو می تواند در گرفتن عکس های باکیفیت کمک فراوانی بکند اما اینکه شما در هنگام عکاسی چه نکاتی را رعایت کنید هم در کیفیت عکس هایتان تاثیر گذار خواهد بود. برای اینکه بیشتر با تکنیک ها و اصول عکاسی ماکرو آشنا شوید و موفق تر عمل کنید میتوانید در کلاس عکاسی موسسه آموزش عالی آرمان شرکت کنید.