تقریبا تمامی شرکت ها اهداف کوتاه و بلند مدتی را برای پیشرفت در حوزه کاری خود در نظر می گیرند. با این وجود لزوما همه آن ها در دستیابی به اهداف خود موفق نمی شوند. با کمی جستجو در خصوص دلایل شکست شرکت و سازمان های مختلف به این موضوع پی می برید که بسیاری از آن ها یا اهداف مشخص و واقع بینانه ای نداشتند و یا در اجرایی کردن آن ها کوتاهی کرده اند. اما چاره کار چیست؟ چه اقداماتی را باید انجام دهیم تا احتمال موفقیت خود را افزایش داده و به سرنوشت سازمان های شکست خورده دچار نشویم. راهکاری که برای تسریع روند پیشرفت توسط بسیاری از مدیران مورد استقبال قرار گرفته است، برنامه ریزی استراتژیک است.

پیش از پرداختن به پاسخ سوال برنامه ریزی استراتژیک چیست به این نکته توجه کنید که روش برنامه ریزی مذکور از شرکت های کوچک تا سازمان های بزرگ را در بر گرفته و می تواند در مدت زمانی مشخص منجر به پیشرفت شرکت شود. با این وجود توجه داشته باشید که تسلط به مباحث برنامه ریزی استراتژیک، آشنایی با روش های برنامه ریزی استراتژیک و مراحل تدوین برنامه ریزی استراتژیک نیازمند گذراندن دوره هایی چند ماهه با اساتیدی مجرب است.

برنامه ریزی استراتژیک چیست؟

تعاریف گوناگونی برای برنامه ریزی استراتژیک در کتاب ها و منابع مختلف وجود دارد. با این وجود مفهوم همگی آن ها یکسان است. به زبان ساده هنر طراحی استراتژی‌ برای کسب‌ و کارهای خاص، اجرای طرح و ارزیابی نتایج متناسب با اهداف کلی شرکت را برنامه ریزی استراتژیک می گویند. این مفهوم جهت یکپارچه ‌سازی بخش‌ های مختلف ( مانند حسابداری، بازاریابی و منابع انسانی ) در یک شرکت برای افزایش بهره وری و دستیابی به اهداف کوتاه و بلند مدت سازمان مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین توجه داشته باشید که اصطلاح برنامه‌ریزی استراتژیک مترادف با مدیریت استراتژیک است.

تاریخچه برنامه‌ ریزی استراتژیک

مفهوم برنامه ریزی استراتژیک در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ محبوب شد و تا دهه ۱۹۸۰ مورد استقبال شرکت های زیادی قرار گرفت. با این وجود اوج محبوبیت این روش مربوط به دهه ۱۹۹۰ بود که از آن زمان تا کنون در روش های تجارتی مدرن، مدیریت استراتژیک از جایگاه ویژه ای برخوردار است.

برای آشنایی با دوره مدیریت اجرایی MBA کلیک کنید

فرآیند برنامه‌ ریزی استراتژیک

این فرآیند نیازمند تفکر و برنامه‌ ریزی توسط مدیران و مقامات بالای شرکت است. پیش از انتخاب استراتژی اولیه و اجرایی کردن آن لازم است تا نظرات مدیران اجرایی شرکت را به طور کامل بررسی نمایید؛ چراکه نظرات این افراد تاثیر مثبتی در ارائه طرح نهایی خواهند داشت.

در مرحله بعد نظرات و طرح های پیشنهادی مدیران بررسی شده و مناسب ترین طرح ها انتخاب می شوند. سپس طرح های منتخب را مجددا و به طور دقیق ارزیابی نموده و دستاوردهایی که برای شرکت به ارمغان می آورند، مورد بررسی قرار خواهد گرفت. (هنگام بررسی طرح، مواردی از جمله زمان مورد نیاز برای اجرای طرح، مقرون به صرفه بودن و از همه مهم تر قابل اجرا بودن آن مورد بررسی قرار می گیرند)

در نهایت طرح منتخب وارد فاز اجرایی شده و تمامی طرح های مرحله قبل در موعد مقرر خود اجرا می شوند. لازم به ذکر است که مراحل مذکور می توانند به صورت سری( پشت سرهم) و یا موازی( همزمان) انجام پذیرند. از طرفی دیگر در مرحله نهایی تا حد امکان از ریسک های مالی غیرضروری پیشگیری می شود. با توجه به اطلاعاتی که اکنون در اختیار دارید در زیر به معرفی مراحل توسعه و اجرای برنامه ریزی استراتژیک می پردازیم.

توسعه و اجرای برنامه ‌ریزی استراتژیک ( برنامه ریزی راهبردی )

به طور کلی توسعه و مراحل تدوین برنامه ریزی استراتژیک شامل سه بخش می شوند:

1- فرمول‌ بندی استراتژی

در فرآیند فرموله کردن یک استراتژی، یک شرکت ابتدا موقعیت فعلی خود را با انجام یک حسابرسی داخلی و خارجی ارزیابی می‌کند. هدف از این کار کمک به شناسایی نقاط قوت و ضعف سازمان و همچنین فرصت‌ها و تهدیدها ( تحلیل SWOT ) است . پس از اینکه تجزیه و تحلیل انجام شد مدیران تصمیم می‌گیرند که باید بر روی کدام طرح و یا بازار تمرکز کنند، چطور بهترین منابع شرکت را به امور مختلف تخصیص داده و بررسی کنند که سرمایه گذاری روی چه نوع طرحی آینده بهتری خواهد داشت.

همچنین از آن جایی که استراتژی‌ های کسب‌ و کار اثرات بلند مدتی روی موفقیت سازمانی دارند، پیشنهاد می شود طرح های پیشنهادی حتما به تایید مدیران اجرایی سازمان برسد.

برای مطالعه:

دوره MBA چیست؟

2- اجرای استراتژی

بعد از فرموله کردن یک استراتژی، شرکت باید هدف یا اهداف مربوط به عملی سازی استراتژی را مورد بررسی قرار دهد. از طرفی دیگر  تخصیص منابع برای اجرای استراتژی نیز در این مرحله مشخص می شود. اجرای استراتژی موثر شامل توسعه یک ساختار یا چارچوب جامع  برای اجرای استراتژی و به حداکثر رساندن بهره‌ برداری از منابع مرتبط است.

3-ارزیابی استراتژی

هر مدیر با تجربه ای در کسب ‌و کار می‌داند که موفقیت امروز، موفقیت فردا را تضمین نمی‌کند. به همین دلیل مدیران همواره باید استراتژی تدوین شده خود را مورد بررسی و ارزیابی قرار دهند. ارزیابی مذکور نیز شامل سه مرحله است؛  بررسی عوامل داخلی و خارجی موثر بر اجرای استراتژی، اندازه‌ گیری عملکرد و انجام تغییرات لازم برای موثرتر کردن استراتژی.

اجازه دهید این موضوع را با ذکر مثالی برایتان توضیح دهیم. فرض کنید یک شرکت پس از اجرای برنامه ریزی استراتژیک به این نتیجه می رسد که باید ارتباط خود با مشتری را بهبود ببخشد. در این صورت با ارزیابی طرح خود و ایجاد تغییرات به این نتیجه می رسد که بودجه ای را به یک سیستم ارتباط با مشتری تخصیص دهد. در این صورت نه تنها طرح قبلی از بین نرفته بلکه با تغییرات اعمال شده، بازدهی آن نیز افزایش یافته است.

هر سه مرحله در برنامه‌ریزی استراتژیک در سه سطح به صورت سلسله مراتبی انجام می‌شوند: مدیر ارشد، مدیر میانی و سطوح عملیاتی. بنابراین، تقویت ارتباطات و تعامل بین کارمندان و مدیران در تمام سطوح ضروری است.

مزایا و مراحل برنامه ریزی استراتژیک

بی‌ثباتی محیط کسب ‌و کار باعث می ‌شود که بسیاری از شرکت‌ ها به جای اقدامات پیشگیرانه، استراتژی‌ های واکنشی را اتخاذ کنند. این استراتژی شاید برای مدتی کوتاه جوابگو نیازهای شرکت باشد اما در طولانی مدت منجر به خسارات جبران ناپذیری می شود. درست در اینجاست که مزایای برنامه ریزی استراتژیک مشخص می شود.

این برنامه ‌ریزی سرعت پیشرفت شرکت‌ را افزایش داده و به شرکت جهت برقراری نظم و برنامه ای منسجم کمک می کند. لازم به ذکر است مزایا و مراحل برنامه ریزی استراتژیک تنها به این مورد محدود نشده و موارد دیگری را نیز در بر می گیرد.

با مزایای دوره MBA آشنا شوید

بهبود عملکرد کلی

این روش به تدوین استراتژی‌ های بهتر با استفاده از رویکردی منطقی و سیستماتیک کمک می‌کند. برخی مطالعات نشان می ‌دهند که فرآیند برنامه ریزی استراتژیک سهم قابل ‌توجهی در بهبود عملکرد کلی شرکت دارد .

بهبود برقراری ارتباطات بین کارکنان

برقراری ارتباط منسجم بین کارفرمایان و کارکنان برای موفقیت فرآیند برنامه ریزی استراتژیک حیاتی است. این امر از طریق مشارکت و گفتگو میان مدیران و کارکنان آغاز شده و در نهایت با همفکری آن ها تغییرات مثبتی در طرح اعمال می شود. بنابراین برنامه ریزی استراتژیک برقراری ارتباط بین کارکنان یک شرکت را نیز بهبود می بخشد.

مشخص کردن اهداف و در نتیجه افزایش خلاقیت کارکنان

برنامه‌ریزی استراتژیک نیز به مدیران و کارکنان کمک می‌کند تا تعهد خود را به اهداف سازمان نشان دهند. این موضوع به این دلیل است که آن‌ها می‌دانند شرکت چه کار می‌کند و دلایل آن کار چیست. در نتیجه با مشخص شدن اهداف و دلایل آن ها خلاقیت کارکنان و مدیران افزایش یافته و اهداف شرکت با سرعت بیشتری محقق خواهند شد.

جمع بندی مزایای برنامه‌ریزی راهبردی

توانمندسازی افراد فعال در سازمان، افزایش تعامل و ارتباط در تمام مراحل فرآیند، احساس اثربخشی کارکنان در موفقیت کلی شرکت را تقویت کرده و جزو مهم ترین مزایای برنامه‌ریزی راهبردی محسوب می شوند. به همین دلیل برای شرکت‌ها بسیار مهم است که فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک را به کمک مدیران و کارکنان سطح پایین سازمان انجام دهند.

برای آشنایی با دوره مدیریت کسب و کار DBA کلیک کنید

 با انواع برنامه ریزی استراتژیک آشنا شوید

به طور کلی سه نوع برنامه ریزی استراتژیک وجود دارد که آشنایی با آن برای هر مدیر سازمانی ضروری است. انواع برنامه ریزی استراتژیک شامل برنامه ریزی شرکتی، بیزینسی و تحلیلی است.

استراتژی شرکتی

استراتژی شرکتی شامل تصمیماتی است که تمامی شرکت را تحت شعاع خود قرار می دهد. این تصمیمات استراتژیک را نمی‌توان در سطح پایین ‌تر بدون به خطر انداختن زیرمجموعه ها انجام داد.( به زبان ساده استراتژی مذکور در بالاترین سطح سازمان انجام شده و سود و ضرر آن تمامی سطوح سازمان را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد) مرحله اول در این استراتژی انجام بررسی محیطی است؛ عموما این کار به شناسایی نقاط قوت و ضعف منجر خواهد شد. مرحله بعد شامل بررسی ماموریت ها و وظایف است؛ همچنین پاسخ به برخی سوالات مهم در این نوع استراتژی انجام می پذیرد.

سوالاتی مانند اهداف شرکت کدامند؟ نحوه تخصیص منابع به چه صورت است؟ آیا طراحی زیرساخت مدیریتی، ارتقا و میزان پاداش به پرسنل نیازمند تغییر هستند؟ برای آشنایی با استراتژی های مختلف و همچنین افزایش اطلاعات در رابطه با انواع مدل های برنامه ریزی استراتژیک پیشنهاد می شود در دوره مدیریت MBA و یا دوره مدیریت کسب و کار DBA موسسه آرمان شرکت کنید.

بیشتر بخوانید:

دوره DBA چیست؟

استراتژی بیزینسی

استراتژی بیزینسی بیشتر بر موقعیت رقابتی شرکت تمرکز دارد. این استراتژی به منظور ایجاد برتری نسبت به رقبا برنامه ریزی و تدوین می شود. مدیران شرکت ها باید کسب ‌و کار را به شکلی اداره کنند که با استراتژی کلی شرکت هماهنگ بوده و در عین حال برتری آن ها نسبت به سایر رقبا را افزایش دهد. مشخص کردن بودجه مورد نیاز برای طرح ها، بررسی رقبا و برنامه ریزی یک طرح قابل اجرا و مفید در این بخش قرار می گیرند.

استراتژی تحلیلی

در استراتژی تحلیلی، استراتژی‌های مرتبط به امور مالی، منابع انسانی، IT و مسائل مربوط به بازاریابی مورد بررسی قرار می گیرند. هدف اصلی از به کارگیری استراتژی مذکور ایجاد طرح ‌های عملی سودآور و تنظیم بودجه است.

در نهایت، در رابطه با فرآیند برنامه ریزی استراتژیک باید اظهار کرد که این طرح یک استراتژی مبتنی بر آزمون و خطا نیست؛ بلکه طرح مذکور، مبتنی بر برنامه ریزی دقیق، تعیین اهداف با استفاده از نظر مدیران، تخصیص بودجه و بررسی رقبا است. بنابراین در صورتی که از یک متخصص در این زمینه کمک بگیرید، پس از مدتی پیشرفت محسوسی را در شرکت خود مشاهده خواهید کرد. همچنین در صورت تمایل می توانید در دوره های مدیریتی موسسه آرمان شرکت کرده و خودتان تبدیل به یک مدیر حرفه ای شوید.

مدل های برنامه ریزی استراتژیک

مدل‌های فرآیند برنامه‌ریزی استراتژیک مدل‌هایی هستند که می‌ توانید هنگام استفاده از این نوع برنامه ریزی برای شرکت خود انتخاب نمایید. توجه داشته باشید با وجود اینکه تمامی مدل ها کارآمد می باشند اما بهتر است تمرکز خود را تنها روی چند مدل بگذارید؛ در این صورت بهبود عملکرد کلی سازمان سریع تر می شود. اگر در رابطه با انتخاب مدل های مختلف و یا انجام امور مدیریتی با مشکل رو به رو هستید می توانید در دوره مدیریت MBA و یا دوره مدیریت کسب و کار DBA موسسه آرمان نیز شرکت کرده و با مزایای دوره DBA بیشتر آشنا شوید .

جمع بندی

با مطالعه توضیحات بالا اکنون به خوبی می دانید که پاسخ به پرسش برنامه استراتژیک چیست تنها به چند کلمه محدود نمی شود. این مفهوم شامل اقداماتی گوناگون است که در نهایت منجر به افزایش سوددهی شرکت و استفاده از بالاترین توان آن خواهد شد. همچنین لازم به ذکر است سناریوهای مختلفی که در روش های برنامه ریزی استراتژیک مختلف می‌توانند رخ دهند، شامل سه حالت هستند: بدترین حالت، بهترین حالت و منطقی ترین حالت.

به دلیل گستردگی موضوع مذکور در مورد چگونگی واکنش سازمان به هر یک از حالات توضیحی نمی دهیم؛ با این وجود اگر قصد افزایش اطلاعات خود در این زمینه را دارید دوره های مدیریتی موسسه آرمان انتخابی مناسب برای دستیابی به این هدف می باشند.

در رابطه با جامع بودن دوره های آرمان ذکر همین نکته کافی است که آموزش برنامه ریزی استراتژیک تنها یکی از بخش های دوره مدیریت MBA موسسه آموزش عالی آرمان است. برای آشنایی بیشتر با اهمیت دوره MBA و همچنین اهمیت دوره DBA می توانید به سایت موسسه آرمان مراجعه کنید. امیدواریم تمامی ابهاماتتان در رابطه با سوالاتی مانند تعریف برنامه ریزی استراتژیک و همچنین سند استراتژی چگونه تدوین می‌شود رفع شده باشد. ممنون از اینکه تا پایان این بخش همراه ما بودید.

کلیک کنید