در بررسی تفاوت مونتاژ و تدوین باید گفت که اساسی‌ترین موضوع در ساخت یک فیلم و یا طراحی تیزر تبلیغاتی، قدرت ویرایش و تنظیم مجدد تصاویر برای خلق یک داستان است. درواقع می‌توان اینگونه گفت که سخت‌ترین کار در ساخت یک فیلم این است که به‌گونه‌ای آن را تدوین و مونتاژ کرد که علاوه بر موثر بودن، کارآمد نیز باشد. این کار باعث می‌شود تا بیننده و مخاطب کاملا درگیر داستان شده و با آن ارتباط برقرار کند.

تدوین و مونتاژ از مهم‌ترین ابزارهایی است که فیلمسازان در دست دارند تا با آن بتوانند نسخه نهایی فیلم را بسازند. فرق بین تدوین و مونتاژ را هرکسی ممکن است نداند و حتی بعضی به اشتباه این دو را با هم یکسان بدانند.

تدوین و مونتاژ هردو از مراحل پایانی ساخت فیلم است و بعد از آن که فیلمی ساخته شد این دو مرحله انجام می‌گیرد. اما اگر می‌خواهید بدانید فرق مونتاژ با تدوین چیست و اصلا هرکدام چه معنی دارند؛ حتما تا انتها همراه ما باشید.

تدوین فیلم چیست؟

گفتیم که تدوین از آخرین مراحل در ساخت یک فیلم است. تدوین به زبان انگلیسی همان Film editing است و وقتی که مراحل اولیه ساخت یک فیلم پایان می‌یابد نوبت به تدوین فیلم می‌رسد.

در مرحله تدوین، تیم سازنده ویدیو، مطابق با فوتیج‌ها و راش‌های ذخیره شده تلاش می‌کنند تا تصویر مناسب را انتخاب و آنها را براساس سناریو فیلم، کنار یکدیگر بگذارند. با کنار هم قرار گرفتن این عکس‌ها، سناریو فیلم ساخته شده و و درنهایت تمامی سناریوها در کنار هم قرار می‌گیرند و پروژه نهایی فیلم را تشکیل می‌دهند.

تفاوت مونتاژ و تدوین: مونتاژ چیست؟

عده‌ای تصور می‌کنند که بین تدوین و مونتاژ فرقی وجود ندارد و این دو کلمه یک معنی می‌دهند. اما این تصور نادرستی است. برای رسیدن به پاسخ تفاوت مونتاژ و تدوین چیست؟ اکنون باید مونتاژ را تعریف کنیم.

مونتاژ مجموعه‌ای از تصاویر ثابت، جداگانه یا متحرک است که پس از ویرایش شدن، دنباله‌ای پیوسته ایجاد می‌کنند. مونتاژ به فیلم‌سازان این امکان را می‌دهد که در مدت زمانی کوتاه، به وسیله کنار هم قرار دادن عکس‌های مختلف و فشرده کردن زمان از طریق ویرایش و ترکیب داستان‌ها درهم، حجم زیادی از اطلاعات را به مخاطب انتقال دهند.

به عبارتی از تکنیک مونتاژ برای مشخص کردن برش تند و تکان دهنده استفاده می‌شود. آیزنشتاین، فیلمساز شوروی نیز از این تکنیک در فیلمسازی خود استفاده می‌کرد. در حال حاضر سینمای هالیوود نیز از این شیوه به شکل نمایش‌های دوگانه محو شونده مثل ویرانی یک هواپیما و یا ساختمان استفاده می‌کند تا تداوم زمانی احساس شود.

میکس چیست؟

اما در کنار فرق بین تدوین و مونتاژ اصطلاح دیگری هم مطرح می‌شود و آن میکس است. چیزی که باید بدانید این است که میکس برخلاف تدوین و مونتاژ، ویرایش صدا است نه تصویر. در سینما زمانی که دو صدا باهم ترکیب می‌شوند می‌گوییم صداها میکس شده است. زمانی که چند ساز با هم نواخته می‌شود و یا چند نفر همزمان صحبت می‌کنند صدای جدیدی ایجاد می‌شود که قابل جدا شدن از هم نیستند. بنابراین گفته می‌شود که صداها باهم ترکیب یا به اصطلاح میکس شده است.

درنتیجه باید گفت که به کار بردن اصطلاح میکس برای ویرایش تصاویر و فیلم غلط است و میکس برای صدا به کار می‌رود.

بعضی اصطلاحات رایج در تدوین و مونتاژ

سکانس (Sequence)| تفاوت مونتاژ و تدوین

اولین اصطلاحی که در دوره تدوین فیلم و کسب درآمد از تدوین باید بدانید سکانس است. البته این اصطلاح به‌قدری در جامعه هنری مرسوم شده که می‌توان گفت همه با آن آشنایی دارند. هرفیلمی که تا کنون دیدید، همگی از چند سکانس مختلف تشکیل شده‌اند و هر سکانس نیز موضوع مخصوص به خود را دارد و زمانی که این چند سکانس کنار هم قرار می‌گیرند موضوع اصلی فیلم تشکیل شده و به مخاطب انتقال داده می‌شود.

اهمیت سکانس در تفاوت مونتاژ و تدوین بسیار زیاد است، به همین دلیل تدوینگر باید به خوبی با آن آشنا باشد.

پلان (Plan)

دومین اصطلاح رایج در دوره آموزشی تدوین فیلم پلان است. در مطلب تفاوت مونتاژ و تدوین فیلم باید این را بگوییم که هرفیلم متشکل از چند سکانس است که کنار هم قرار گرفتن آنها فیلم را می‌سازد. اما هر سکانس نیز خود متشکل از چند پلان با نماهای مختلف است. کسی که می‌خواهد به عنوان تدوینگر در دوره تدوین فیلم و ساخت تیزر تبلیغاتی شرکت کند باید نماهای مختلفی که برای اجرای داستان انجام شده را به صورت حرفه‌ای ویرایش کرده و کنار هم بگذارد به طوری که داستان را برای مخاطب بازگو کند. تدوینگر باید بتواند رنگ‌ها، صداها و به‌طور کلی تمامی نماهای فیلم را ویرایش کند.

شات (Shot)

شات از دیگر اصطلاحاتی است که در حرفه تدوین و موشن گرافیک رواج دارد. معادل فارسی این کلمه در سینمای ایران، برداشت است. شات کوچک‌ترین جزء هر فیلم است. به عبارتی همانطور که هرفیلمی از چند سکانس و هر سکانسی از چند پلان تشکیل شده، هر پلان نیز از چند شات تشکیل شده است.

شات لیست (Shot List)

از دیگر اصطلاحات کاربردی در موضوع فرق مونتاژ با تدوین، شات لیست است. همانطور که از نام شات لیست پیداست، مجموعه‌ای از شات‌ها است که لیست شده و در اختیار تدوینگر قرار می‌گیرد. به شات لیست گزارش کار فیلم‌برداری هم می‌گویند.

شات لیست به تدوینگر اطلاعات مربوط به اینکه کدام لحظه از نوار و کدام تصاویر فیلم برداری شده است می‌دهد.

راش (Rash)

راش هم به مجموعه تصاویری گفته می‌شود که فیلم‌برداری شده ولی هنوز هیچ تغییری روی آنها صورت نگرفته است. به عبارتی تصاویر خام را راش می‌گویند. راش از اصطلاحات مهم موضوع تفاوت مونتاژ و تدوین فیلم است.

تفاوت مونتاژ و تدوین

اما می‌رسیم به موضوع اصلی این مقاله یعنی تفاوت مونتاژ و تدوین. در بررسی فرق بین تدوین و مونتاژ باید بگوییم که خیلی از افراد تصور می‌کنند که این دو اصطلاح یک معنی دارند و هر دو کار یکی است. یعنی کسی که کار تدوین انجام می‌دهد با هنر خود نکات ادیت و ویریش را برای شخصی که مونتاژ را انجام می‌دهد، بیان می‌کند و شخص مونتاژکر فقط با نرم‌افزار کار می‌کند و نکات تدوینگر را اعمال می‌کند.

تدوینگر نکاتی مثل اینکه کجا یک صدا بلند شود، یا کجا کات سینمایی اجرا شود، در برش چه فیدی قرار بگیرد و مانند آن را برای مونتاژ کار مشخص می‌کند و مونتاژکار هم تنها این اوامر را انجام می‌دهد.

تدوینگر باید ذوق و سلیقه سینمایی داشته باشد اما مونتاژکار حتی نیاز نیست که دانش فیلم‌سازی داشته و صرفا باید کار با نرم‌افزار را بلد باشد.

به دلیل آنکه تدوینگر فردی خلاق و با سلیقه است و قواعد فیلم‌سازی را می‌شناسد، در ذهنش نحوه قرارگیری سکانس‌ها را شبیه سازی نموده و از مونتاژ کار می‌خواهد تا با نرم‌افزار آن را اجرا کند.

کاربرد تدوین و مونتاژ در سینما

ادیت یا ویرایش تصویر، یکی از مراحل تولید فیلم است و همانطور که تا اینجای متن متوجه شدیم دو جنبه دارد؛ مونتاژ و تدوین. این دو اصطلاح ممکن است بسیار به هم شبیه باشند اما تفاوت مونتاژ و تدوین بسیار مشهود است.

فرق مونتاژ با تدوین این است که مونتاژ، جسم ادیت و تدوین، روح آن است. اما یعنی چه؟ یعنی اگر ما یک قسمتی از فیلم را فارغ از درست یا غلط بودن آن تغییر دهیم، مونتاژ انجام داده‌ایم. حالا اینکه مونتاژ کردن فیلم ساختمان آن را به هم زده اما معنای آن را درست و داستان را به بیننده انتقال دهد، تدوین محسوب می‌شود.

به کسی که تدوین می‌کند تدوین‌گر و به کسی که مونتاژ می‌کند مونتاژکار یا مونتور می‌گویند. ممکن است کسی هیچ اطلاعاتی از نحوه کار کردن با نرم‌افزارهای مونتاژ نداند اما بتواند با استفاده از خلاقیت ذهنی خود مونتور یا مونتاژکار را راهنمایی کند تا ویرایش فیلم را به صورت اصولی انجام دهد.

دیگر تفاوت مونتاژ و تدوین فیلم این است که مسئولیت تدوینگر از مونتور بیشتر است چون تدوینگر در برابر خروجی نهایی فیلم مسئول است اما مونتاژکار صرفا وظیفه‌ای که به او سپرده‌اند را انجام می‌دهد.

نتیجه تفاوت مونتاژ و تدوین

مونتاژ و تدوین هردو عملیاتی برای ویرایش تصویر و فیلم باشند اما میان این دو تفاوت‌های زیادی وجود دارد. تدوین در اصل ذوق و خلاقیت شخص برای کنار هم چیدن سکانس‌ها و پلان‌ها است اما مونتاژکار تنها وظیفه انجام دستورات تدوینگر را دارد و تغییراتی که او می‌خواهد را با استفاده از نرم‌افزار در فیلم اعمال می‌کند.

موسسه آموزش عالی آرمان دوره آموزش تدوین فیلم و کسب درآمد از ساخت تیزر تبلیغاتی دارد که شما می‌توانید در آن شرکت کرده و مدرک معتبر دریافت کنید. از دیگر دوره‌های این موسسه می‌توان آموزش عکاسی مدلینگ، آموزش افترافکت، آموزش پریمیر، کسب درآمد از تدوین، کسب درآمد از عکاسی و… اشاره کرد.